In verschillende (zakelijke) overeenkomsten kan je een boetebeding tegenkomen. Maar wat houdt een boetebeding precies in en waarvoor is die bedoeld? Smit en Smit Advocaten legt het uit.
Wat is een boetebeding precies?
De wet (artikel 6:91 Burgerlijk Wetboek) omschrijft een boetebeding als volgt:
‘Als boetebeding wordt aangemerkt ieder beding waarbij is bepaald dat de schuldenaar, indien hij in de nakoming van zijn verbintenis tekortschiet, gehouden is een geldsom of een andere prestatie te voldoen, ongeacht of zulks strekt tot vergoeding van schade of enkel tot aansporing om tot nakoming over te gaan.’
Waarom worden boetebedingen gebruikt?
Uit de wettekst kan het doel van het afspreken van een boetebeding al worden afgeleid. Dat doel is tweeledig: ofwel het is bedoeld als prikkel om de gemaakte afspraak na te komen of het dient als zogeheten strafbeding (boete omdat niet wordt gedaan wat is afgesproken).
Het opnemen van een boetebeding kan in talloze situaties nuttig zijn, denk bijvoorbeeld aan het afspreken dat een boete verschuldigd zal zijn als er niet tijdig geleverd wordt of aan een situatie waarin partijen geheimhouding zijn overeengekomen en het dus verboden is om de verkregen informatie op enigerlei wijze te openbaren. Gebeurt dat wel, dan is een boete verschuldigd. Het afspreken van een boete heeft dan vooral een afschrikwekkend effect en draagt bij een de aansporing van partijen om de gemaakte afspraken correct na te komen.
Wanneer wordt een boetebeding opgenomen in een arbeidsovereenkomst?
Het komt regelmatig voor dat in een arbeidsovereenkomst ook een boetebeding staat opgenomen. Een boetebeding is meestal gekoppeld aan gemaakte afspraken over het verbod om na het einde van het dienstverband niet bij een concurrent van de werkgever in dienst te treden of het verbod om klanten/relaties van werkgever te benaderen of daarvoor te werken. Over de bestemming van de boete kunnen werkgever en werknemer in de arbeidsovereenkomst afspraken maken en het is daarbij mogelijk van de wetgeving op dat punt af te wijken.
Het afspreken van een boetebeding dient bij een arbeidsovereenkomst schriftelijk te worden overeengekomen, anders heeft het beding geen werking.
Algemene regels voor een boetebeding
Onder de wettelijke omschrijving van het boetebeding valt zowel het schadevergoedingsbeding (hiermee wordt bedoeld dat partijen de hoogte van de schadevergoeding in het geval van enig tekortschieten bij voorbaat fixeren/vaststellen op een vooraf vastgesteld bedrag) als het strafbeding (boete als aansporing tot nakoming).
Het boetebeding is in het algemeen niet aan vormvoorschriften gebonden. Een boetebeding kan ook in algemene voorwaarden zijn opgenomen. Zoals hiervoor al opgemerkt, zijn er uitzonderingen op de vormvrijheid als het bijvoorbeeld gaat om het opnemen van een boetebeding in een arbeidsovereenkomst. Het is dus altijd verstandig om je hierover te laten adviseren.
Het boetebeding draagt een zogeheten afhankelijk karakter: het beding volgt het lot van de hoofdverbintenis, tenzij dit strijdig is met het doel van de boete. Zo is het mogelijk dat een boetebeding na ontbinding van de overeenkomst blijft bestaan (en aldus postcontractuele werking heeft), omdat het beding juist of mede voor dit doel is geschreven.
Op grond van de wet kan een schuldeiser naast de boete, geen nakoming meer vorderen van de verbintenis die aan de boete gekoppeld was. Ook kan geen schadevergoeding op grond van de wet meer gevorderd worden. Een beroep doen op een boetebeding kan dus invloed hebben op overige rechten.
Wanneer is een boetebeding niet geschikt?
Niet onder alle omstandigheden is het vorderen van nakoming van een afgesproken boete mogelijk. Het kan zijn dat een beroep op het boetebeding onder de gegeven feiten en omstandigheden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zijn.
Een boete kan op verlangen van de andere partij door een rechter worden getoetst en gematigd. Uit de rechtspraak volgt, dat vooral consumenten een betere bescherming genieten en niet alle boetebedingen in dergelijke gevallen standhouden. Wees hiervan bewust bij het opstellen van een boetebeding.
Conclusie
Kort en goed: het boetebeding komt vooral voor in het contractenrecht. Het afspreken van een boetebeding kan in voorkomende gevallen nuttig zijn. Partijen zorgen er op die manier voor dat er duidelijkheid vooraf bestaat over de omvang van de schadevergoeding in het geval van enig tekortschieten en het zorgt ervoor dat partijen worden aangespoord om de gemaakte afspraken correct na te komen. De wet stelt in bepaald gevallen strengere eisen aan het afspreken en de geldigheid van een boetebeding.
De specialisten van Smit & Smit Advocaten kunnen u met raad en daad bijstaan als het gaat om de juiste formulering van een boetebeding en de juiste toepassing daarvan in een specifiek geval in de praktijk.